მომხრე – თინათინ ხიდაშელი

რატომ გამოუცხადეთ ნდობა ახალ მთავრობას,  არსებული ფინანსური პრობლემების ფონზე, რომელიც ბიუჯეტის შევსებას უკავშირდება. თუ შეიძლება კონკრეტული არგუმენტები გვითხარით.

მხარი იმიტომ დავუჭირეთ, რომ ეს არის იგივე მთავრობა, რომელსაც ერთი წლის წინ გამოვუცხადეთ ნდობა და არაფერი საფუძველი არ გვქონია, რომ რაიმე სხვა გადაწყვეტილება მიგვეღო. კმაყოფილი ვართ მათი საქმიანობით. გარდა ამისა, ის პროგრამა, რომელიც მათ წარმოადგინეს, ასევე, პრაქტიკულად მთლიანად არის “ქართული ოცნების” საარჩევნო პროგრამა და იმ დაპირებებზეა აწყობილი, რომელიც ჩვენ მივეცით მოსახლეობას 2012 წელს. შესაბამისად, გაუგებარი იქნებოდა, რომ საკუთარი პროგრამისთვის არ მიგვეცა ხმა.

ეს არის ძალიან კომპეტენტური, ძალიან წესიერი ადამიანებით დაკომპლექტებული გუნდი, რომელიც წელს უფრო ეფექტური იქნება, ვიდრე გასულ წელს, ორი მიზეზის გამო: მათ გაიცნეს ერთმანეთი და ის პირველი თვეების უხერხულობა, რომელიც შეიძლება ერთმანეთთან ურთიერთობაში ჰქონდათ, აღარ არსებობს. მეორე იმიტომ, რომ გასწორდა მინისტრთა კაბინეტი და აღარ არსებობს პრემიერის განსაკუთრებული რიდი, პატივსცემა თუ თანასწორთა შორის უპირატესის თემა, რომელიც მანამდე იყო. გაცილებით უფრო მობილური, ეფექტური იქნება დღეს ურთიერთობები და გადაწყვეტილების მიღების მექანიზმი.

ეკონომიკურ გუნდს რატომ არ შეექმნა პრობლემები?

იმიტომ, რომ ჩვენ არ ვცხოვრობთ აბსტრაქტულ სამყაროში და სრულიად ნათელია, რომ ნოდარ ხადურის ბრალი არ არის ეს გარღვევა ბიუჯეტში. ეს არის ძალიან ნათელი და ძალიან არ უნდა გინდოდეს, ამას რომ ვერ მიხვდე. ქვეყანაში იყო სერიოზული პოლიტიკური არასტაბილურობა. ამასთანავე, დიახ, ბიზნესის ნაწილი რაღაც მომენტში გაჩერდა იმიტომ, რომ ისინი ვერ მიხვდნენ როგორ მოქცეულიყვნენ ახალ რეალობაში: როცა 9 წელი გეუბნებიან რა უნდა აკეთო და მერე უცებ აღარ გეუბნებიან, იბნევი და ჩერდები. ეს ბუნებრივი პროცესია. ამას ადასტურებს სექტემბერ–ოქტომბერის მონაცემები, როდესაც ჩვენ 4–5 პროცნტიანი ზრდა გვაქვს, განსხვავებით წინა თვეებისაგან და დიდი იმედი მაქვს, რომ ნოემბერი და დეკემბერი ასევე გვაჩვენებს პოზიტიურ დინამიკას. ამიტომ, ვერ ვხედავ საფუძველს, რომ ფინანსთა მინისტრი გაუშვა სამსახურიდან, როცა იცი, რომ მისი არაკომპეტენტურობის ბრალი არ არის ის, რაც მოხდა. მაგრამ ეს არ იყო სახეზე.

თუმცა აქ მხოლოდ ნდობის გამოცხადებაზე არ არის საქმე, საპარლამენტო უმრავლესობას მწვავე კითხვებიც არ ჰქონია მინისტრობის კანდიდატებთან.

ჩვენი კითხვები მწვავე არ იყო და ვერც იქნებოდა. ჩვენ მთავრობას კამერების წინ არ ვხვდებით მარტო და თუ რამე საკითხები, თემები ან კითხვები გვაქვს, ამაზე მუდმივად ვსაუბრობთ. საბედნიეროდ, ეს არის მთავრობა, რომელშიც ყველანი მეგობრები ვართ პირდაპირი მნიშვნელობით და იმედი მაქვს, რომ ახალი მინისტრიც, რომელიც შემოგვემატა, ამ წრეს შემოუერთდება და მასთანაც ისეთივე მარტივი იქნება ურთიერთობა, როგორც ყველა სხვა დანარჩენთან. მე პირადად, თუ რამე კითხვა მაქვს ბუკასთან [ალექსი პეტრიაშვილი], ან მაიკოსთან [ფანჯიკიძე], არ მჭირდება პარლამენტის სხდომაზე ამ კითხვის დასმა: ავიღებ ტელეფონს და დედამიწის რომელ წერტილშიც არ უნდა იყოს და რომელი საათიც არ უნდა იყოს, იმან იცის, რომ გასართობად არ ვურეკავ, შესაბამისად, ყველა კითხვაზე ვიღებ პასუხებს

და ეს შეესაბამება კარგი მმართველობის (good governance) პრინციპს?

დიახ. იმიტომ, რომ ეს ურთიერთობები არ არის მისული იმ პროცესთან, როცა ამის ფორმალიზებაა საჭირო. ანუ ჩვენ თანამშრომლობის ფორმატში ვართ და არა კონფრონტაციის. ისეც ვათანახმებთ ერთმანეთთან პოზიციებს. ამას ფორმალური სახეც აქვს გააჩნია კონკრეტულ ამოცანას, მაგალითად, როცა მე ნიუ იორკიდან ჩამოვედი გაეროში ძალიან ბევრი შეხვედრა მქონდა, ეს ყველაფერი დავწერე, ფორმა მივეცი და ოფიციალურად გავუგზავნე საგარეო საქმეთა სამინსიტროს, რადგან იქ უნდა შეიქმნას ოფიციალური დოკუმენტი, მაგრამ ნიუ იორკში რაღაც რომ მჭირდებოდა, რა თქმა უნდა, ტელეფონზე ვრეკავდი და ვამბობდი, ასეთი მომენტია, მითხარით მთავრობის პოზიცია ამაზე რა არის. კიდევ ერთხელ ვამბობ, მწვავე კითხვები არის ხოლმე კონკრეტულ კანონპროექტზე, კონკრეტულ თემაზე, მაგრამ, როდესაც მთავრობის დამტკიცებაა, იქ თუ მწვავე კითხვებს სვამ, ეს ნიშნავს, რომ ფუნდამენტური პრობლემა გაქვს მთავრობასთან. ყველას კარგად ახსოვს განათლების კანონზე რა წინააღმდეგობა იყო პარლამენტში, ამნისტიის კანონზე ირაკლი ღარიბაშვილი თავის პოზიციაზე დარჩა, მაგრამ მივიღეთ გადაწყვეტილება და ყველამ პატივი ვეცით ამას. ხვალაც იგივე იქნება კულტურული მემკვიდრეობის კანონზე, სადაც მხარეებს შორის არის წინააღმდეგობა. მაგრამ მთავრობის დამტკიცების დროს რატომ უნდა ყოფილიყო ასეთი დისკუსია?!

ანუ არავინ უნდა “დაისაჯოს” საბიუჯეტო გარღვევის გამო?

არა, ჩემი აზრით, არავინ არ უნდა დასჯილიყო. ბიუჯეტში გარღვევა, ეს არ არის იმის ბრალი, რომ ნოდარ ხადურს კომპეტენცია არ ეყო. ამას ძალიან სუპერ ობიექტური მიზეზები აქვს, რაც შეუძლებელი იყო, რომ ფინანსთა მინისტრს სხვაგვარად მოეხერხებინა.

შინაგან საქმეთა ახალი მინისტრზეც მინდა გკითხოთ, თქვენ თქვით, რომ არ იცნობთ, მას თუმცა ენდობით ღარიბაშვილის არჩევანს. ეს რამდენად არის დემოკრატიულ სტანდარტებთან შესაბამისობაში, როდესაც საკანანმდებლო ორგანოს წარმომადგენელი ასეთ განცხადებას აკეთებს მინისტრზე, რომელსაც არ იცნობს.

კონსტიტუციის შესაბამისად, ჩვენ ნდობას ვუცხადებთ ირაკლი ღარიბაშვილის მთავრობას. ეს არის დემოკრატიული სტანდარტი. სიტყვაზე ვთქვათ, მაია ფანჯიკიძესთან მაქვს კითხვები, მაგრამ მერე რა?!

არაფორმალურად დაუსვამთ ამ კითხვებს?

სხვა რამეს ვამბობ…  ეს მთავრობისთვის ნდობის გამოცხადებაში როგორ უნდა აისახოს?! ჩვენ არ ვაძლევდით ხმას კონკრეტულ მინისტრებს, ნდობას ვუცხადებდით ირაკლი ღარიბაშვილის მთავრობას და არა ლექსო ჭიკაიძეს, მაია ფანჯიკიძეს, ბუკა პეტრიაშვილს თუ სხვას.

იცოდით, თუ არა რომ 26 მაისს ჭიკაიძე რუსთაველზე გამზირზე იმყოფებოდა?

არ ვიცოდი. შეუძლებელია მცოდნოდა ისევე როგორც არ ვიცი ყველა პოლიციელის გვარი, რომელიც 7 ნოემბერს იქ იყო, იმიტომ რომ ჩემი აზრით, ყველა, ვინც კი საქართველოში ფორმას ატარებს, 7 ნოემბერს იქ იყო და რა, ეს ნიშნავს, რომ არც ერთ ადამიანს, რომელიც პოლიციაში მუშაობდა 9 წლის განმავლობაში სუნთქვის უფლება აღარ აქვს?

და ვინ ამბობს, რომ ამას ნიშნავს?

თქვენ არ გეუბნებით, მაგრამ ზოგიერთი ადამიანის ბრალდებები, საბედნიეროდ ძალიან ცოტაა ასეთი, ზუსტად ამას ნიშნავს. მე ამას არ ვიზიარებ. პასუხისმგებლობა არის ინდივიდუალური და არ არსებობს კოლექტიური პასუხისმგებლობა. ეს გააკეთა მიშა სააკაშვილმა 2004 წელს, როდესაც მოვიდა ხელისუფლებაში და 15 ათასი პოლიციელი გაუშვა ერთ დღეს და თქვა, რომ ყველა დამნაშავე ხართ. ასე არ ხდება. ადამიანს ან უნდა დაუმტკიცო დანაშაული ან მორჩა… ლექსო ჭიკაიძეს თუ რამე კონკრეტული დანაშაული აქვს ჩადენილი, აგერ არის, 26 მაისის გამოძიება მიმდინარეობს და გამოჩნდება და თუ არ აქვს, მაშინ თემა დახურულია.

ასეთი კითხვები მხოლოდ ჭიკაიძეს არ ეხება, იგივე ახალ მთავარ პროკურორს, რომელიც ხელმძღვანელობდა იმ უწყებას, რომელმაც ნატოს ჩრდილოატლანტიკური საბჭოს ვიზიტის დროს მერიის თანამშრომლების ნაწილი ჯერ დააკავა, შემდეგ გაათავისუფლა და მერე დაკითხა.

აი, ეგ არ ვიცი, ვინ მიიღო ის გადაწყვეტილება.

საუბარია პოლიტიკური პასუხისმგებლობის შესახებ, რადგან იგი ხელმძღვანელობდა იმ უწყებას…

მე პირდად დეპუტატი თინა ხიდაშელი ვამბობ და ალბათ, დამერწმუნებით, რომ რიგითი ტიპი არ ვარ და რაღაცები ვიცი, ცოტა მეტი. მე დღემდე არ ვიცი, ვინ მიიღოს ეს გადაწყვეტილება, მართლა გულწრფელად ვამბობ. მერე რა, რომ ხელმძღვანელი იყო?! ეგრე პრემიერ–მინისტრი იყო ხელმძღვანელი [მთავრობის] და სააკაშვილი პრეზიდენტი და მაშინ მასზეა პოლიტიკური პასუხისმგებლობა.

მოწინააღმდეგე – ზურაბ ჯაფარიძე

რატომ ვერ დაიმსახურა მთავრობის იმ შემადგენლობამ, რომელიც ირაკლი ღარიბაშვილმა დაასახელა უმცირესობის ნდობა? თქვენი კონკრეტული არგუმენტები გვაინტერესებს.

ჩვენ ძირითადი აქცენტი ეკონომიკურ გუნდზე გვქონდა გაკეთებული, რადგან მთავარი გამოწვევა სწორედ ეკონომიკური პრობლემებია. ყველა გამოკითხვა ადასტურებს იმას, რომ შემოსავლები არის შემცირებული. ამიტომ, ჩვენ აქცენტს ვაკეთებდით მათი პროგრამის ეკონომიკურ ნაწილზე და კითხვებიც გვქონდა სწორედ ამაზე. რატომ უნდა დამდგარიყო გარკვეული მინისტრების პასუხისმგებლობის საკითხი? – ჩვენ ვთვლით და ამას ადასტურებს სტატისტიკის სამსახურის და თვითონ ფინანსთა სამინისტროს მონაცემებიც, რომ საქართველოში ეკონომიკური მდგომარეობა ბევრად გაუარესებულია, მათ შორის არსებობს სერიოზული პრობლემები ბიუჯეტის როგორც საშემოსავლო, ისე სახარჯო ნაწილთან დაკავშირებით და პლიუს მომავალი წლის ბიუჯეტი, რომელიც შემოტანილია, სრულიად არაკომპეტენტურად და არარეალურად არის მომზადებული. ჩვენ ვთვლით, რომ ეკონომიკური ბლოკის მინისტრების პასუხისმგებლობის საკითხი შეიძლებოდა, რომ დამდგარიყო.

კონკრეტულად, რომელი მინისტრების პოლიტიკური პასუხისმგებლობის საკითხს აყენებთ?

მე, პირადად, ვთვლი და ეს უკვე რამდენჯერმე ვთქვი, რომ ეკონომიკური პრობლემები მთლიანად მინისტრების ბრალი არ არის,უფრო საპარლამენტო უმრავლესობის ბრალია, თუმცა ეკონომიკურ ბლოკში შედის ეკონომიკის მინისტრი, ფინანსთა მინისტრი და მე მახსენდება მათ მიერ წამოყენებული ეკონომიკისთვის საზიანო ინიციატივები. მაგალითად, ის, რომ მოხდა აქციზის გადასახადის აწევა, ზოგადად, გადასახადის აწევა კი არის ცუდი ეკონომიკური განვითარებისთვის, ასევე, ეკონომიკის მინისტრის მხრიდან იყო გაჟღერებული ინიციატივა, რომ უნდა მოხდეს იმპორტის კონტროლი და გარკვეული შეზღუდვები დაწესდესო. ასევე, გაჟღერდა ინიციატივა, რომ ე.წ. სტარტ აფ [დამწყები] ბიზნესები უნდა დააფინანსოს სახელმწიფო ბიუჯეტმა 150 მილიონით და ა.შ. ესენი ჯერ არ განხორციელებულა, თუმცა როდესაც მთავრობა ასეთ განცხადებებს აკეთებს, ეს ეკონომიკური განვითარებისთვის საზიანოა. როგორც მინიმუმ მათი პასუხისმგებლობა უნდა დამდგარიყო იმისათვის, რომ ერთი წლის განმავლობაში საჯაროდ არ გამოდიოდნენ და არ იძახდნენ, რომ ეკონომიკასა და ბიუჯეტში იყო პრობლემები. ისინი ამას მალავდნენ ერთი წლის განმავლობაში და ახლა რამდენიმე თვეა, რაც ჩვენზე გადმობრალება დაიწყეს.

თქვენ კი საუბრობთ, მათი ვადამდელი პოლიტიკური პასუხისმგებლობის შესახებ, თუმცა ეს უმრავლესობა აირჩია ხალხმა და მისცა  4–წლიანი მანდატი ქვეყნის სამართავად…

დიახ. რა თქმა უნდა, ეს პარლამენტი და უმრავლესობა არჩეულია ოთხი წლით და ჩვენი კანონმდებლბით ისინი აკომპლექტებენ მთავრობას. ცხადია, ეს არის რეალობა, კანონმდებლობა, რომელსაც ჩვენ ვემორჩილებით.

კონკრეტულად შინაგან საქმეთა ახალ მინისტრზეც და მთავარ პროკურორზეც  მინდა გკითხოთ, რომლებიც მინისტრთა ამ კაბინეტის ახალი სახეები არიან…

რაც შეხება ალექსანდრე ჭიკაიძეს, ჩვენ რა ინფორმაციაც გვაქვს, ის არის კარგი პროფესიონალი. თვითონ კონკრეტულად ამ ადამიანთან არაფერი პრეტენზია არ არის. კითხვები ეხება იმას, რომ ბოლო ერთი წლის განმავლობაში ამ ადამიანის ოთხჯერ თუ ხუთჯერ დაწინაურება მოხდა და ლეიტენანტის წოდებიდან უცებ გახდა პოლკოვნიკი. ასევე, გავრცელებული ინფორმაციით, ამ ადამიანს რაღაც ახლობლური კავშირები აქვს ღარიბაშვილთან. როგორც ჩანს, ამ ერთი წლის განმავლობაში ხდებოდა ამ ადამიანის სპეციალურად მომზადება, რომ შემდეგ ის გამხდარიყო შინაგან საქმეთა მინისტრი. კითხვა ეხება მხოლოდ იმას, რომ ადამიანი შეიძლება იყოს კარგი, ღირსეული პოლიციელი, ეს ერთი ასპექტია, მაგრამ მეორეა იყო პოლიტიკის გამტარებელი შსს–ში. ამას რამდენად გაართმევს თავს, ეს არის საკითხავი.

რაც შეეხება მთავარ პროკურორ ფარცხალაძეს, ეს ადამიანი იყო ფინანსური პოლიციის ხელმძღვანელი და მთელი ქვეყნის მასშტაბით [ამ უწყების მხრიდან] ხდებოდა ზეწოლა არა მხოლოდ საპარლამენტო უმცირესობის წევრებზე, არამედ ადგილობრივ საკრებულოებშიც ჩვენს წევრებზე, რათა მათ დაეტოვებინათ ჩვენი რიგები და გადასულიყვნენ “ქართულ ოცნებაში”. როგორც ჩანს, მან ამით გამოიჩინა თავი და ამიტომ დააწინაურეს იგი.